« ΠΟΛΗ ANTAΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ή ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ; »

« ΠΟΛΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ή ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ;»:

- Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΘΕ ΟΙΚΙΣΤΙΚΟΥ συνόλου, σε κάθε ιστορική περίοδο δεν αποτελεί ουδέτερη ή αφηρημένη έννοια. Αντικειμενικά εκφράζει ιδεολογική-πολιτική αντίληψη για τη σημασία και τον ρόλο του που του επιφυλασσεται.
Αν η σημασία της ανάπτυξης είναι αμειγώς οικονομοκεντρική -όπως ουσιαστικά συνέβη στις πόλεις μας- τότε γίνεται μονοσήμαντο οικονομικό παράγωγο και η «ταυτότητα» του οικιστικού συνόλου έχει «εργολαβικό» χαρακτήρα. Αποτέλεσμα οι απρόσωπες πόλεις μας μέσα από την έννοια και το περιεχόμενο της εργολαβικής πολυκατοικίας-κουτί, χωρίς γειτονιά χωρίς αστικό περιβάλλον ποιότητας.

- ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ της αντιπαροχής σε συνδυασμό, με την τεμαχισμένη ιδιοκτησία , την αποσπασματική και όχι μακροπρόθεσμη πολιτική γης, την γραφειοκρατική αντίληψη της δόμησης ( περιεχόμενο αδειών, όροι δόμησης, επεκτάσεις, χρήσεις, αυτοσχεδιασμοί, αυθαίρετα κλπ), κυριάρχησε, προσδιορίζοντας συγκεκριμένα κοινωνικά χαρακτηριστικά στο οικιστικό περιβάλλον (ως περιεχόμενο και διαδικασία) και περιορισμένα έως ανύπαρκτα πολιτισμικά γνωρίσματα, «λύνοντας» το οικιστικό πρόβλημα της επιθυμητής πολιτικά -επί έτη- αστικοποίησης.

- ΟΙ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ οικιστικής ανάπτυξης στη πράξη ταυτίζονται κυρίως σε διαδικαστικά ή γραφειοκρατικά περιεχόμενα, οπότε τα αποτελέσματα είναι ετερόκλητα, το αρχιτεκτονικό περιεχόμενο στρεβλό αποκομμένο από την διαδρομή ίδια του την διαδρομή (χωρίς ιστορικά κέντρα, χωρίς πολιτιστική ταυτότητα, χωρίς ποιότητα το αστικό περιβάλλον).

- ΟΙ ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΟΙ «νόμοι της αγοράς» στη πόλη, επιβάλλονται στο κοινωνικό σύνολο, που αισθάνεται ότι δεν ορίζει το χώρο που ζει, απλά φιλοξενείται «με διαρκή οικονομικά τιμήματα» σ΄ ένα ετερόκλητο οικιστικό περιβάλλον. Αυτό καθρεπτίζει την «αγοραία πόλη» που είναι επικυρίαρχη του «πολιτιστικού της είναι» και όπου το σύστημα οικονομικής λειτουργίας της -λίγοι το νέμονται- και είναι υπεράνω των πολλών ανθρώπων της.

- Η ΑΠΟΛΙΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ της πόλης, ως απλό οικιστικό τρισδιάστατο, αποτελεί την μεγαλύτερη πολιτική υποκρισία απέναντι στους πολίτες που ως σύνολο καταλήγουν να επιζητούν κυρίως την απλή διεκπεραίωση καθαριότητας...
Οπότε ακόμη και ο πολιτισμός της πρωτογενούς ανακύκλωσης (μέσα από το ποιοτικό διαχωρισμό των αναλώσιμων-απορρημάτων του κάθε νοικοκυριού) περνάει σε δεύτερη μοίρα και φαίνεται πολιτικά- άπιαστο όνειρο.
Γιατί η θεσμική του προώθηση προϋποθέτει σχεδιασμό, βούληση, προγραμματισμό, υποδομές …

- Η ΠΑΘΗΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ του πολίτη της πόλης και ο ατομισμός του γίνεται άθελα, παράγωγο της ίδιας της πόλης, κυρίως όταν αυτή έχει διοικήσεις αναντίστοιχες πολιτισμικών οραμάτων και κοινωνικών προοπτικών.

- ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ αρχίζουν να παρουσιάζονται και στα μεγάλα αστικά κέντρα, με επικίνδυνα στοιχεία «εκδικητικότητας» και ζώνες απροσπέλαστες (βλέπε Αθήνα) και ένα σκηνικό «εύ ζην» στήνεται με περίβλημα την καταναλωτική φαινομενική «δυνατότητα».
Όλα είναι θεωρητικά εφικτά στο καταναλωτή της πόλης και όλα φαίνεται να «καταρρέουν» στον άνεργο στον ανασφαλή για το μέλλον του νέο.

- Η ΠΑΓΙΔΑ της πιστωτικής χρέωσης γίνεται σχεδόν ταυτόσημη με τη «ζωή» στη σύγχρονη πόλη, που «επιβάλλει» συμπεριφορές, με κύριους αποδέκτες τους νέους ανθρώπους.
- ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ των κοινωνικών υποδομών προσφοράς σε όλα τα επίπεδα για να αισθανθεί ο απλός πολίτης οικείος και με δικαιώματα στη πόλη του.

- Ο ΧΩΡΟΣ «ΑΝΤΕΚΔΙΚΗΣΗΣ» για τον καθένα, γίνεται ο «ιδιωτικός» χώρος του, που αντίστοιχα καθορίζει συνήθως μια αρχιτεκτονική χωρίς ταυτότητα η ακόμη δυσμενέστερα με τυχαία -επαγωγικά χαρακτηριστικά. Εδώ επομένως είναι ζητούμενες νέες πολιτικές για το οικιστικό περιβάλλον που συνδιαμορφώνουμε μέρα με την ημέρα.

- ΛΕΙΠΕΙ Η ΠΥΞΙΔΑ του οικιστικού συνόλου σαν διαχρονικού συνόλου, με συσσωρευμένες τις ποιοτικές μνήμες πολιτισμικής κληρονομιάς, που απαιτεί πολιτικά, αντίστοιχα ποιοτικές σύγχρονες αξίες. Εδώ έχουν θέση τα ολοήμερα πολιτισμικά σχολεία, οι νησίδες κοινωνικής δράσης και δημιουργικής συμμετοχής, οι χώροι έκφρασης των δεξιοτήτων των πολιτών, οι θεσμικοί φορείς πρόληψης και προστασίας.

- ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΟΣΤΑΣΗ από τις πολιτικές συντήρησης και αναπαραγωγής αυτών των καταστάσεων, στις πόλεις που ζούμε (ή απλά περιδιαβαίνουμε) από εκείνες τις ζητούμενες πολιτικές που δεν υποτάσσονται -προσχηματικά ή όχι- σε κατεστημένες παροχημένες ιδιοτελείς νοοτροπίες, πολιτικές που βάζουν την κοινή πολιτισμική ποιότητα για όλους πάνω από τα επί μέρους συμφέροντα που επιδιώκουν -ιδεολογικά- την ατομική νησίδα ποιότητας.

ΑΝ Σ΄ ΑΥΤΟ ΠΡΟΣΘΕΣΕΙ κανείς την πολιτική βούληση, για εναρμόνιση αξιών γης σε κάποια πλαίσια , τότε η προσέγγιση αποκτά και αντικρουόμενα χαρακτηριστικά. Οπότε η σημασία της προγραμματισμένης ισόρροπης ανάπτυξης της πόλης με ποιοτικές προδιαγραφές και ευδιάκριτους κανόνες -όπου ο πολιτισμός αποτελεί συστατικό- είναι αναγκαία προϋπόθεση για την αμεσότητα κοινωνικού γίγνεσθαι και κτισμένου περιβάλλοντος.

Θέλουμε την κάθε πόλη, επομένως, δημιουργική και ανθρωποκεντρική, με τη δική της πολιτισμική ταυτότητα με πολίτες ενεργούς και τουλάχιστον «υποψιασμένους» για το πώς και γιατί αναπτύσσεται η πόλη τους.

Τάσσος Ν. Δίκας
αρχιτέκτονας
Θεσσαλονίκη

tassos dikas έγραψε:Θέλουμε την κάθε πόλη, επομένως, δημιουργική και ανθρωποκεντρική, με τη δική της πολιτισμική ταυτότητα με πολίτες ενεργούς και τουλάχιστον «υποψιασμένους» για το πώς και γιατί αναπτύσσεται η πόλη τους.

Τάσσος Ν. Δίκας
αρχιτέκτονας
Θεσσαλονίκη

Σύντροφε Τάσσο καλημέρα!
Εξαιρετική η προσέγγισή σου για τις πόλεις-φαντάσματα που οι περισσότεροι από εμάς ζούμε και ασφαλώς χωρίς να υπάρχει ουσιαστική ελπίδα αυτές οι πόλεις να βελτιωθούν.

Μήπως όμως θα'πρεπε να έχουμε και σαφείς προτάσεις για το τι ακριβώς εννοούμε λέγοντας "δημιουργικές" πόλεις για ττις πόλεις που έχουν ελπίδα;
Και φυσικά δεν εννοώ τις πόλεις που "έντεχνα" δημιουργήθηκαν μετά από κάποια καταστροφική πυρκαϊά...
Απ'ότι φαίνεται, μιας και η πολιτική (γενικά) δυσκολεύεται να πάρει θέση στο συγκεκριμμένο θέμα, μήπως να ανοίξουμε εμείς οι πολίτες τις δικές μας προτάσεις;


Φιλικά

Νίκος Π. Περάκης